Rôba 'd cà nôstra

Rôba 'd cà nôstra

Cme in tóti al comunitê ânca còla arzâna la gh'à i só môd ed dîr e i só pruvêrbi. Dal vôlti tradòt da l'italiân mó despès nasû da la speriĵnsa e da la sapiĵnsa popolêra mucêda in sècol e sècol ed véta tribulêda e ânca da 'na quêlch ōra 'd alegría.

 

I pruvêrbi în 'na mâsma cun dèinter 'na règola, un giudési, un critèri o un cunséli dét in manēra sóta e, despès, mascherê, e che în stê tôt da la speriĵnsa ed tót. Despès arpôrten 'na veritê, o còl che la gînta la crèd ch' la sìa la veritê: as dîş difâti che i pruvêrbi în frût ed la sapiĵnsa popolêra. În trât da j ûş, dal j abitòdin, dal fôli dal pôpol ind la léngua dóve l'é nasû al pruvêrbi mó dimòndi pruvêrbi în cumpâgn in divêrsi léngui.

 

I môd ed dîr, a diferèinsa di pruvêrbi, an vînen mìa da la sapiĵnsa popolêra, a gh' àn mìa un significhêt fònd o morêl, în frêşi o batûdi che a fân la fotograféia 'd nu fât,  o 'd 'na situasiòun, o 'd un personâg in cól mumèint lé e che despès a vîn druvê per cuntêren al redécol.

 

In realtê despès tra i dét di pruvêrbi e i dét di  môd ed dîr a 'gh pâsa al fîl ed la pulèinta.

 

Dedrēda a tót i pruvêrbi e i môd ed dîr a 's lôga, un fât, 'na stôria o 'na fantaşéia antîga e tânti ed còsti în stêdi purtêdi avânti ind al tèimp e incòra incō catòm i pruvêrbi e i môd ed dîr che àn dê urègin, che sègnen e cumpâgnen la nôstra véta.

 

In Fât e Sturièli a j ò serchê ed fêr 'na colesiòun, apûnt ed fât e sturièli, sèinsa fêren un elèich urdnê per dâti o argomèint  mó més zó un pô a la carlòuna.

 

Poeşéi e... l'é 'na colesiòun ed poeşéi e léber ed poēta e scritōr arşân cupiêdi cme j àn scréti e publichêdi  lōr sèinsa cambiêr 'na vîrgola o un acèint  o 'na parôla.

 

Ûş e abitódin l'é 'na şmerciânsa de scrét che cûnten cm' as fêven o in dó ēren fât e da chi i lavōr da che indrē.